ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΤΩΝ - ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΔΥΥΑΔ

ΠΥΛΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΥΠΟΥΡΓΩΝ

Διακήρυξη της Επιτροπής Υπουργών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου

με θέμα την προστασία των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων

και την προώθηση των δραστηριοτήτων τους

(Υιοθετηθείσα στο Υπουργικό Συμβούλιο στις 6 Φεβρουαρίου 2008

στη 1017^η συνεδρίαση Υφυπουργών)

Η Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης,

Λαμβάνοντας υπόψη τη δέσμευση των Αρχηγών Κρατών και Κυβερνήσεων οι οποίοι συνήλθαν για τη Τρίτη Σύνοδο Κορυφής στη Βαρσοβία το 2005 ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «θα –μέσω των διαφόρων μηχανισμών και θεσμών τους – παίξει δυναμικό ρόλο στη προστασία των ατομικών δικαιωμάτων και στην προώθηση της ανεκτίμητης δέσμευσης των μη κυβερνητικών οργανισμών, να υπερασπιστούν ενεργά τα ανθρώπινα δικαιώματα»·

Υπενθυμίζοντας τη Διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με το δικαίωμα και την ευθύνη των ατόμων, ομάδων και οργάνων της κοινωνίας να προάγουν και προστεύουν παγκοσμίως αναγνωρισμένα ανθρώπινα δικαιώματα και θεμελιωδών ελευθεριών από 9 Δεκεμβρίου 1998, και επαναλαμβάνοντας τη σημασία της διακήρυξης για άτομα ομάδες και οργανισμούς για την προώθηση και επιδίωξη προστασίας και υλοποίησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών σε εθνικό και διεθνές επίπεδο·

Λαμβάνοντας υπόψη τις Κατευθυντήριες Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τους Υπερασπιστές των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων το 2004 και την πρώτη ανασκόπηση της εφαρμογής τους το 2006, όπου περιέχονται προτάσεις με χρήσιμα μέτρα για κράτη μέλη της ΕΕ και για άλλα κράτη πρόθυμα να τα εφαρμόσουν, για να στηρίξουν και να προστατεύσουν τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων·

Οικτειρώντας ότι οι υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των δημοσιογράφων, είναι πολύ συχνά θύματα παραβιάσεων των δικαιωμάτων τους, απειλών και επιθέσεων, παρά τις προσπάθειες τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο, και θεωρώντας ότι οι υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αξίζουν ιδιαίτερη προσοχή, καθώς τέτοιου είδους παραβιάσεις υποδηλώνουν τη γενική κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο εν λόγω κράτος ή την επιδείνωσή της·

Αποδίδοντας φόρο τιμής στην ανεκτίμητη συμβολή τους στην προώθηση και προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών·

Προσέχοντας ότι περιορισμοί που επιβάλλονται στην άσκηση της ελευθερίας έκφρασης, της ελευθερίας του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι, που επηρρεάζουν το έργο των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ευρώπη, δεν πρέπει να επεκτείνονται πέραν αυτών που επιτρέπονται από τις παραγράφους 2 των άρθρων 10 και 11 της Σύμβασης για την Προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και των Θεμελιωδών Ελευθεριών ("Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα" ή "ΕΣΔΑ")·

Λαμβάνοντας υπόψη την έκθεση της Συντονιστικής Επιτροπής για τα Ανθρώπινα Δικαιωματα (CDDH) σχετικά με τη δράση του Συμβουλίου της Ευρώπης για τη βελτίωση της προστασίας των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την προώθηση των δραστηριοτήτων τους·[1]

Υπενθυμίζοντας τη Σύσταση CM/Rec (2007)14 για το νομικό καθεστώς των μη κυβερνητικών οργανώσεων στην Ευρώπη, σύμφωνα με την οποία οι ΜΚΟ θα πρέπει να απολαμβάνουν το δικαίωμα της ελευθερίας έκφρασης και όλων των άλλων εγγυημένων δικαιωμάτων και ελευθεριών που ισχύουν παγκοσμίως και σε περιφερειακό επίπεδο·

Αναγνωρίζοντας ότι ενώ η πρωταρχική ευθύνη και καθήκον προάσπισης και προστασίας των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ανήκει στο κράτος, το Συμβούλιο της Ευρώπης συμβάλλει επίσης στη δημιουργία ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος για τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και στην προστασία τους και του έργου τους στην υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων·

Χαιρετίζοντας τις δραστηριότητες που έχει ήδη αναλάβει ο Επίτροπος για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του Συμβουλίου της Ευρώπης για την υποστήριξη των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ιδίως κατά τις επισκέψεις του σε χώρες, και έχοντας επίγνωση ότι η προστασία των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων καθώς και η ανάπτυξη ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος για τις δραστηριότητές τους εμπίπτουν στο πλαίσιο της εντολής του, όπως ορίζεται στο Ψήφισμα της Επιτροπής Υπουργών (99)50 της 7ης Μαΐου 1999,

1.     Καταδικάζει όλες τις επιθέσεις και τις παραβιάσεις των δικαιωμάτων των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά κρατών μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης ή αλλού, είτε πραγματοποιούνται από κρατικούς φορείς είτε από μη κρατικούς φορείς·

2.     Καλεί τα κράτη μέλη:

(α) να συντελέσουν στη δημιουργία περιβάλλοντος για το έργο των υπερασπιστών, επιτρέποντας σε άτομα, ομάδες και συλλόγους να διεξάγουν ελεύθερα δραστηριότητες, σε νομική βάση, σύμφωνη με τα διεθνή πρότυπα, να προωθήσουν και να επιδιώξουν την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών χωρίς περιορισμούς εκτός αυτών που εξουσιοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων·

(β) να λάβουν αποτελεσματικά μέτρα για την προστασία, την προαγωγή και τον σεβασμό των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την εξασφάλιση του σεβασμού των δραστηριοτήτων τους·

(γ) να ενισχύσουν τα δικαστικά τους συστήματα και να διασφαλίσουν την ύπαρξη αποτελεσματικών διορθωτικών μέτρων αποκατάστασης εκείνων των οποίων τα δικαιώματα και οι ελευθερίες παραβιάζονται·

(δ) να λάβουν αποτελεσματικά μέτρα για την πρόληψη επιθέσεων ή παρενοχλήσεων υπέρ των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εξασφαλίζουν την ανεξάρτητη και αποτελεσματική διερεύνηση τέτοιων πράξεων και να υποχρεώσουν στους υπεύθυνους να λογοδοτούν μέσω διοικητικών μέτρων ή/και ποινικών διαδικασιών·

(ε) να εξεταστεί το ενδεχόμενο να δοθεί, όπου θεωρηθεί κατάλληλο, ή να ενδυναμωθεί η αρμοδιότητα προς ανεξάρτητες επιτροπές, Συνηγόρων του Πολίτη, ή προς εθνικούς οργανισμούς ανθρωπίνων δικαιωμάτων για να κάνουν λήψη, εξετάσει και να κάνουν συστάσεις για την επίλυση των καταγγελιών των υπερασπιστών ανθρωπίνων δικαιωμάτων για τις παραβιάσεις των δικαιωμάτων τους·

(στ) να διασφαλίζεται ότι η νομοθεσία τους, ιδίως όσον αφορά την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι, την ειρηνική συγκέντρωση και έκφραση, είναι σύμφωνη με τα διεθνώς αναγνωρισμένα πρότυπα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και, όπου ενδείκνυται, να ζητούνται συμβουλές από το Συμβούλιο της Ευρώπης στο πλαίσιο αυτό·

(ζ) να εξασφαλίζεται η αποτελεσματική πρόσβαση των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή Κοινωνικών Δικαιωμάτων και σε άλλους μηχανισμούς προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σύμφωνα με τις ισχύουσες διαδικασίες·

(η) τη συνεργασία με τους μηχανισμούς του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα ανθρώπινα δικαιώματα και ιδίως με το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σύμφωνα με την ΕΣΔΑ, καθώς και με τον Επίτροπο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα διευκολύνοντας τις επισκέψεις του/της, παρέχοντας επαρκείς απαντήσεις και εισερχόμενοι σε διάλογο μαζί του/της σχετικά με την κατάσταση των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όταν αυτό ζητηθεί·

(θ) να εξετάζει την υπογραφή και την κύρωση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την Αναγνώριση της Νομικής Προσωπικότητας των Διεθνών Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ETS αριθ. 124)·

(ι) να εξετάζει την υπογραφή και επικύρωση του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου του 1995 στον Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη και να εξετάζει το ενδεχόμενο αναγνώρισης του δικαιώματος των εθνικών ΜΚΟ που πληρούν τα κριτήρια που αναφέρονται σε αυτό να υποβάλλουν συλλογικές καταγγελίες ενώπιον της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Κοινωνικών Δικαιωμάτων·

(κ) να παρέχουν μέτρα για την ταχεία παροχή συνδρομής και προστασίας σε υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που απειλούνται σε τρίτες χώρες, όπως, κατά περίπτωση, παρακολούθηση και παρατήρηση δικαστηρίων ή/και, εάν είναι εφικτό, την έκδοση θεωρήσεων έκτακτης ανάγκης·

3.     Καλεί όλα τα όργανα και τα θεσμικά όργανα του Συμβουλίου της Ευρώπης, να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή σε θέματα που αφορούν τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις αντίστοιχες εργασίες τους. Αυτό περιλαμβάνει την παροχή πληροφοριών και τεκμηρίωσης, συμπεριλαμβανομένης της σχετικής νομολογίας και άλλων ευρωπαϊκών προτύπων, καθώς και την ενθάρρυνση συνεργασίας και δραστηριοτήτων ευαισθητοποίησης με τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και την ενθάρρυνση της συμμετοχής των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις δραστηριότητες του Συμβουλίου της Ευρώπης·

4.     Καλεί τον Επίτροπο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα να ενισχύσει τον ρόλο και την δυναμικότητα της Υπηρεσίας του προκειμένου να παράσχει ισχυρή και αποτελεσματική προστασία στους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων:

(α) συνεχίζοντας να ενεργεί βάσει των πληροφοριών που λαμβάνουν οι υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και άλλες σχετικές πηγές, συμπεριλαμβανομένων του Συνήγορου του Πολίτη ή των εθνικών θεσμών για τα ανθρώπινα δικαιώματα·

(β) συνεχίζοντας συναντήσεις με ευρύ φάσμα υπερασπιστών κατά τη διάρκεια των επισκέψεών του στις χώρες και να υποβάλλει δημόσια έκθεση σχετικά με την κατάσταση των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων·

(γ) παρεμβαίνοντας, με τον τρόπο που ο Επίτροπος κρίνει αρμόδιο, με τις αρμόδιες αρχές, προκειμένου να τους βοηθήσει να αναζητήσουν λύσεις, σύμφωνα με τις υποχρεώσεις τους, στα προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίσουν οι υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ιδίως σε σοβαρές καταστάσεις όπου υπάρχει ανάγκη επείγουσας δράσης·

(δ) συνεργαζόμενος στενά με άλλους διακυβερνητικούς οργανισμούς και θεσμούς, ιδίως με το κεντρικό σημείο του OSCE/ODIHR για τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την Ευρωπαϊκή Ένωση, τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Ειδικό Εκπρόσωπο για τους Υπερασπιστές των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και άλλους υπάρχοντες μηχανισμούς·

5.     Συμφωνεί να επανεξετάσει το ζήτημα της περαιτέρω δράσης του Συμβουλίου της Ευρώπης στον τομέα αυτό.

---

[1] Έγγραφο CM(2008)5-add.